· Dil Alanı: Wernicke Alanı bu alanda bulunur.
· İşitsel Alan
· Konuşma Alanı: Broca alanı bu alanda bulunur.
· Prefrontal Alan: Zeka, öğrenme, kişilik alanıdır.
· Motor Alan: Karmaşık, koordine, planlı, isteyerek oluşturulan hareketlerin alanıdır.
· Duyusal Alan: Dokunma duygusu bilgilerinin işlendiği alandır.
· Tat Alanı
· Görme Alanı
· Beyincik: Denge alanıdır.
Broca Alanı
Fransız doktor Paul Broca(1824-1880), 1865 yılında,konuşma ve dil merkezlerinin, beynin sol yarım küresinde yer aldığını belirledi. Broca Alanı, konuşma üretiminden sorumlu alandır, özelliklere bağlı numaralandırılmıştır.
Wernicke Alanı
Alman Carl Wernicke(1848-1904), Nöro-patolojinin klasik isimlerindendir. Beynin dil alanı üzerinde çalıştı. Kendi adıyla anılan Wernicke alanı, beynin, genel yorumlama alanı içinde yer alır, dil anlayışından sorumlu korteks bölgesidir.
2. Limbik Sistem ve Ara Beyin:
Beyin kabuğunun altında kalan yapılardan bazıları, ara beynin etrafında onu bir halka gibi sarıp, işlevsel bir birliktelik oluşturmuşlardır.
Bu yapıya, özel olarak Limbik sistem (Latince: limbus= halka, sınır) adı verilir.
Limbik sisteme, tepki merkezi de denilebilir. Limbik sistem içinde yer alan amigdala, hipokampus, gibi yapılar, heyecan ve temel zihin fonksiyonlarını yürütürler. Tepkisel davranışlarımız buradan kontrol edilir.
Örneğin; öfkelendiğimizde kontrolümüzü kaybetmemize neden olan yapılardan en önemlisi, bu sistemde bulunan amigdaladır.
Amigdala ile talamus arasında acil durumda kullanılan bir bağlantı bulunmaktadır. Normal şartlarda duyu organından gelen uyarı önce talamusa, buradan korteksteki duyu alanına oradan da amigdalaya gelir. Ancak hızlı ve acil durumlarda, talamustan direk amigdalaya giden uyarı vücudun düşünmeden tepki göstermesini sağlar.
Bir bilgiyi veya uyarıyı belleğimize almamızı, bu bölgenin önemli bir üyesi olan hipokampus sağlar.
Ara beyinde, ara merkezler bulunur. Bu merkezlerde vücuda gönderilen talimatların düzenlenmesi yapılır.
Ara Beyin:
Beyin sapının üst kısmında, ara beyin denen bölge yer alır. Ara beyin, bildiğimiz o kıvrıntılı beyin yarım kürelerinin iç kısmını dolduran bir çok farklı bölgenin oluşturduğu bir yapılar topluluğudur. Bu bölgeler, öğrenme, hafıza, açlık-susuzluk, vücudun iç dengesinin korunması, vücuttaki hormon sistemlerinin kontrolü, heyecanlar, duygusal tepkiler, duygulara göre vücudun iç ortamının düzenlenmesi gibi çok önemli fonksiyonlar yürütürler. Bu ara beyin bölgelerinin çoğu, sıvı dolu beyin içi boşluklarının etrafını sarmış vaziyette bulunur.
3. Beyin Sapı:
Sinir sisteminin ikinci bölümüne beyin sapı denilmektedir. Beyin sapı, anatomik olarak üç kısımdan oluşmuştur. Omurilik soğanı, beyin köprüsü (pons) ve orta beyindir. Bu yapı, bir çok alt birimden oluşan ve omuriliğe göre daha karmaşık hücre bağlantıları içeren bir yerdir. Anatomik olarak, omurilikle beyini birbirine bağlayan bir köprü gibidir. Bu bölge, hayati fonksiyonların yürütülebilmesi için vazgeçilmez öneme sahiptir. Nefes alıp verme, kanın damarlarda dolaşması, kalbin atış düzeni, uyku ve uyanıklık, dikkat ve bunun gibi bir çok önemli etkinlik, beyin sapı dediğimiz bu bölgeden kontrol edilir.
Orta Beyin: Optik lopları taşımaktadır. Talamus, hipotalamus, epifiz, hipofiz bezleri ve ara beyin bölümlerini içerir. İç salgı sistemi, bu beyin tarafından kontrol edilir. Vücut ısısı, korku, heyecan ve iç organların otomatik kontrolü de bu beyin tarafından gerçekleştirilir.
4. Beyincik:
Vücudun hareketlerini kontrol eder. Denge alanıdır. Kaslara emir vererek, dengeli hareketi sağlar. Kuşlar ve memelilerde gelişmiştir, sürüngenlerde küçüktür. Beyinciğin en fazla geliştiği hayvan köpekbalığıdır.
5. Omurilik:
Beyin ile vücudun diğer organları arasındaki bağlantıyı sağlayan bölümdür.
Refleks: Bir etkiye (uyarıya) karşı verilen otomatik tepkidir. Bir refleksin oluşması için, bir etki (reseptör ), bir getirici ( duyu siniri), bir tepki organı ( omurilik ), bir götürücü ( motor sinir) olması gerekir. Refleks beyine gitmeden, omurilik içinde ilgili bölge tarafından otomatik bir şekilde oluşur.
Beyin içindeki bazı merkezler için açıklamalar:
Nasırımsı Madde: Beynin sağ ve sol lopları arasındaki iletişimi sağlayan, yoğun sinir bağlantılarının olduğu bölümdür.
Talamus: Duyu organlarının ilettiklerini alıp beynin ilgili bölgesine gönderen bölümdür. Omurilik, beyin kökü, beyincik arasındaki sinir komutlarını aktarır, düzenler.
Hipotalamus: Vücudun yaşam standartlarını ayarlayan, dengeleyen bölümdür. Vücut ısısını, kan basıncını, acıkma, susama, cinsellik gibi ihtiyaçları (dürtüleri) kontrol eder.
Köprü (Pons): Beyne gönderilen bilgileri denetler. Hangilerin işlenip hangilerin işlenmeyeceğine karar verir. İşlenecek bilgilerin hangi bölgeye işleneceğine karar verir. Beyin bölümleri arasında köprü görevi görür.
Beyinle İlgili Yapılan Araştırmalardan
* Yaklaşık 1.350 – 1.450 gram ağırlığındaki insan beyninin yaklaşık % 85 - 90’ı sudur.
* Beynin yumuşak dış bölgesi ile kafatası arasında 3 kat zar vardır. Orta katla, içteki zar arasında dolaşan sıvı, soğutma görevi yapmaktadır. Beyin zarları arasında dolaşan koruyucu serebro-spinal sıvının yapısı, kandan farklıdır, günlük olarak yenilenir (400-500 ml/gün).
* Görme sinirlerimizdeki optik liflerin sayısı 1.000.000 üzerinde.
* Beyinde yaklaşık 100 milyar sinir hücresi(nöron) vardır. Bu sayının yaklaşık 10 ile 50 katı kadar da glia adı verilen yardımcı hücre bulunmaktadır. Bir sinir hücresi üç bölümden oluşur:
1. Soma (nöron gövdesi); Hücrenin kumanda merkezidir. Genetik bilgilerin bulunduğu yer.
2. Dendritler (nöron hücre gövdesinden çıkan ve gelen sinyalleri alan yüzlerce daldan oluşan lifler);
3. Akson (gövdeden çıkan ve gelen sinyalleri alan lifler. Her sinir hücresinde bir tane akson bulunur.)
* Gliaların, sinyal iletme ve hareket yönetme gibi görevleri yoktur. Beynin biçimini korurlar, yalıtıcıdırlar, nöron çevrelerindeki atıkları ve hücre enkazlarını temizlerler. Hücreler arasındaki boşluğun kimyasal bileşimini düzenlerler.
* Sinir hücreleri (nöron), beynin içinde ağlar oluşturarak, beynin farklı alanlarının birbiriyle haberleşmesini sağlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder